περί βεγκεταριανισμού επιστολή Α'

Αγαπητέ Χρίστο

Σ’ ευχαριστώ για την τόσο εκτεταμένη, αναλυτική και ευγενική απάντησή σου στην επιστολή μου.

Ευθύς εξαρχής σου λέω ότι θα μου προσφέρεις μεγάλη υπηρεσία, για την οποία θα σου είμαι ευγνώμονας, αν μου δώσεις βήμα για να δημοσιεύσω μεταφράσεις κειμένων βεγκεταρικού περιεχομένου και στόχευσης, ή ίσως και άλλα σχετικά παρόμοια κείμενα δικά μου. Όπως σου έγραψα, έχω ο ίδιος πολύ ωφεληθεί και ενημερωθεί και από διάφορα παρόμοια άρθρα σε ανάλογες ιστοσελίδες και θα ήθελα να «ανταποδώσω» την ωφέλεια, κάνοντας κάποια από αυτά πιο προσιτά στους συμπατριώτες μας, που μέχρι πρόσφατα δεν είχαν καμία πρόσβαση σε σχετική πληροφόρηση αν δε γνώριζαν καλά κάποια τουλάχιστον από τις λεγόμενες «κύριες» ξένες γλώσσες. Εξάλλου πιστεύω στην ενημερωτική δύναμη του διαδικτύου και ελπίζω σε μία επενέργεια με μορφή αλυσιδωτής αντίδρασης.

Από εκεί και πέρα, θα μπορούσα ίσως, αφού μου είπες ότι οι καλόπιστες και κατά το δυνατόν εποικοδομητικές συμβουλές και προτάσεις είναι πάντα ευπρόσδεκτες από εσάς, να προσπαθήσω να συμβάλλω με τέτοιες στη βελτίωση της μορφής, της δομής και του περιεχομένου της ιστοσελίδας σου, όπως και συμμετάσχω ή να βοηθήσω στη διοργάνωση διαφόρων εκδηλώσεων και δραστηριοτήτων της Ένωσής σας. Θα ήθελα πρώτα από όλα όμως να σου ζητήσω να σεβαστείς ή αν προτιμάς να ανεχτείς κάποιες υπερευαισθησίες που πιθανόν έχω, και αναφέρομαι βέβαια στο θέμα του ονόματος. Θα προσπαθήσω να σου εξηγήσω τη θέση μου. Αναγνωρίζω φυσικά κάθε δικαίωμά σου να τις κρίνεις όπως νομίζεις και να τις δεχτείς ή να τις απορρίψεις. Όμως πριν κάνεις το τελευταίο, «άκουσον μεν, πάταξον… ‘δεν’!»(!)

Φαντάσου λοιπόν ότι δεν είσαι υπερήφανος Έλληνας αλλά κάποιας άλλης «ταπεινής» εθνικότητας, ας πούμε Άγγλος, Γερμανός ή Ιταλός (για να περιοριστούμε σε πιο προσβάσιμες γλώσσες). Και ότι βέβαια συνέχιζες να είσαι αυτό που είσαι σε ότι αφορά τις διατροφικές σου συνήθειες και πεποιθήσεις. Αυτό που είμαι και εγώ εξάλλου. Πως θα λεγόσουν τότε αν ήθελες να αποφύγεις το μίασμα των αντίστοιχων λατινογενών λέξεων “vegetarian, Vegetarier ή vegetariano” και να υιοθετήσεις την αντίστοιχη ελληνική λέξη «χορτοφάγος»; Μήπως «hebrivore, Pflanzenfresser και erbimangiante»; Και η πράξη ή η συνήθεια της διατροφής με τρόφιμα φυτικής προέλευσης, δηλαδή το ανάλογο ουσιαστικό πως θα χαρακτηριζόταν; Μήπως «hebrivorism, Pflanzenfresserei και erbimangismo» αντίστοιχα; Και το επίθετο; Φαντάσου να λες «a variable, well planed and balanced hebrivoristic diet is all what we need». Ή: “I am proud of being hebrivore”. Δεν είναι λίγο άτοπο, «absurd»; Και περιορίζομαι στα αγγλικά, γιατί πιστεύω αυτά τα γνωρίζεις σίγουρα. Αν γνωρίζεις γερμανικά ή ιταλικά μετάφρασε μόνος σου σε παρακαλώ τις παραπάνω προτάσεις χρησιμοποιώντας τις αντίστοιχες της ελληνικής χορτοφαγία. Ακούγεται πολύ πιο έντονα, άσχημα, γιατί οι λέξεις είναι σύγχρονες και βασίζονται άμεσα στο εννοιολογικό σύστημα των γλωσσών που ανήκουν και δεν είναι αποστεωμένες ή κατασκευασμένες όπως η λέξη hebrivore. Όπως ζωντανότατη και με έντονη δηλωτική ενέργεια είναι και η ελληνική λέξη «χορτοφάγος», αλλά για να δηλώσει αυτό και μόνο που πραγματικά σημαίνει, δηλαδή τα θηλαστικά που διατρέφονται με χόρτο, τις αγελάδες, τα βουβάλια, τους λαγούς κλπ, και όχι κάποια από τα πρωτεύοντα, το πιο εξελιγμένο είδος τους μάλιστα τον άνθρωπο, δηλαδή τις αφεντιές μας. Κατά το σύστημα του Λιναίου ταξινομούμαστε κατά το είδος στα λεγόμενα «φρουτοφάγα» [frugivore] ζώα και μικρή σχέση έχουμε ανατομικά με τα χορτοφάγα. Βέβαια ακόμα μικρότερη έχουμε με τα σαρκοφάγα, τα “carnivore”.

Βλέπε: http://www.vegetarismus.ch/info/e12.htm

Από όπου: Anatomical Comparison of Frugivores and Carnivores

From an anatomical and physiological point of view, human beings are frugivores. Carnivores have numerous characteristics that separate them from humans. All vegetarian species have an anatomy similar to that of frugivores.

Frugivores(humans, apes)
Carnivores(lions, tigers, wolves…)
Teeth:
rounded molars for chewing.
pointed and highly developped canines and pointed molars.
Saliva:
Alkaline salive pour a quick breakdown of food developed Salivary glands for pre-digestion.
Acidic saliva for the digestion of animal protein; the enzyme ptyaline lowly developed salivary glands.
Jaw:
Laterally mobile to allow chewing of food.
Vertically mobile for biting or tearing.
Stomach:
Long and extended, complex structure, few acidic salts and pepsin.
Sack shaped, simple structure, 10 times acidic salt content for digesting animal muscle and bone.
Intestines:
Very long. Large area.
Short and smooth to aide in quick evacuation of rotting meat.
Liver:
Capable of disintegrating uric acid produced by the body.
Very active, capable of 10-15 times as much uric acid.
Vitamin C:
Needed from the daily food (fruits).
Can produce it without vitamin C rich food.
Urine:
Alkaline.
Acid.
Skin:
millions of pores. Glands capable of sweating.
No pores. No transcutaneous sweating.
Nails:
Flat. No claws.
Claws.



Να πω ότι αυτή την συγκριτική αντιπαραβολή την είχα βρει κάπου τριπλή (δηλαδή περιείχε και τα χαρακτηριστικά των χορτοφάγων ζώων) και καλύτερη, πιο εκτεταμένη, προς το παρόν περιορίζομαι σε αυτή που μόλις παρέθεσα. Να πω ακόμα ότι για μένα αυτός ο δικτυακός τόπος, (http://www.vegetarismus.ch) που ανήκει στην Ένωση Βεγκεταριανών Ελβετίας, είναι ένας από τους καλύτερους, και τον έχω διαβάσει ολόκληρο αρκετές φορές και σε αρκετές γλώσσες. Γιατί εκτός που είναι πολύ καλά δομημένος, άρα «πλοηγήσιμος», και τα άρθρα του είναι εξαιρετικής ποιότητας και αναφέρονται σχεδόν σε κάθε πτυχή του θέματος, τα τελευταία είναι μάλιστα γραμμένα το καθένα σε τουλάχιστον τρεις γλώσσες, τις επίσημες της Ελβετίας, συν συνήθως τα Αγγλικά αλλά κάποια και σε άλλες ακόμα.
Για να κλείσουμε το θέμα των δικών μου «αγαπημένων» ιστοσελίδων, να αναφέρω ακόμα την υπο-σελίδα με τα διάφορα «αρχεία» (δηλαδή κείμενα) της Διεθνούς Ένωσης Βεγκετάριων (IVU, International Vegetarian Union: http://www.ivu.org/archives.html), την ιστοσελίδα http://www.vegfacile.info , την οποία μάλιστα έχω πρόταση να μεταφράσω αυτούσια στη γλώσσα μας από τη δημιουργό της, την dr.ssa Lucciana Baroni, ιδρύτρια και πρόεδρο της SSNV, Societa’ Scientifica di Nutrizione Vegetariana (δηλαδή της Επιστημονικής Εταιρίας για τη Βεγκεταρική Διατροφή, είμαι επίτιμο μέλος) και ακόμα πρωτεργάτρια στη δημιουργία των δικτυακών τόπων, εκτός του προαναφερθέντος, http://www.scienzavegetariana.it/index.html , http://www.vegpyramid.info και http://www.saicosamangi.info . Βλέπεις άλλοι αλλού είναι πολύ προχωρημένοι. Αλλά και εμείς από κάπου και κάποτε πρέπει να ξεκινήσουμε. Σιγά-σιγά θα βελτιωνόμαστε. Συγχαρητήρια και πάλι πολλά συγχαρητήρια σε σένα που έκανες στη χώρα μας το πρώτο ουσιαστικό, σημαντικό και μεγάλο βήμα!!!

Επανέρχομαι στο όχι ευχάριστο και φαινομενικά ίσως για σένα σχολαστικό θέμα του ονόματος.
Η δύναμη της συνήθειας πολλά μπορεί που αρχικά μας φαίνονται αποκρουστικά να τα μεταμορφώσει σε αποδεκτά και αγαπητά. Ένα απλό παράδειγμα η συνήθεια του καπνίσματος. Έτσι και σε σας τους «χορτοφάγους» μπορεί τώρα κάθε σκέψη για αλλαγή του ονόματός σας να σας φαίνεται ιεροσυλία και έσχατος κίνδυνος. Δέχομαι και εγώ και σέβομαι τις ευαισθησίες και την όποια «ιστορία» έχετε με αυτό το όνομα.
Όμως, λέω όμως, αν υποθέσουμε –προς το παρόν ας κάνουμε αυτή την υπόθεση εργασίας- ότι μια αλλαγή του ονόματος σε κάποιο πιθανώς καλύτερο θα βοηθούσε να προσελκύσει στην υπόθεσή μας πολύ περισσότερους ανθρώπους, ώστε να υιοθετήσουν σε κάποια έκταση ή και συνολικά τις διατροφικές μας αντιλήψεις, τότε εμείς θα έπρεπε να επιμένουμε στο ακαταλληλότερο όνομα, το λιγότερο αποτελεσματικό; Νομίζω όχι. Ήδη οι ίδιοι οι βετζετέριαν άλλαξαν το όνομά τους (κάπου στο τέλος του 19ου αιώνα σε ένα από τα πρώτα πανευρωπαϊκά τους συνέδρια) σε αυτό από το «Πυθαγόρειοι» (Pethagorians) που ήταν πριν! Αλλά ποτέ ΔΕΝ αυτοονομάστηκαν «χορτοφάγοι», hebrivores!
Είναι και το θέμα της προκλητικότητας. Το όνομα χορτοφάγος δημιουργεί πιστεύω περισσότερες αντιδράσεις και αντιπαραθέσεις με όσους ακολουθούν την καθιερωμένη (standard) διατροφή. Αν σκοπός μας είναι η επιδίωξη προστριβών και ο φαντασιακός διαχωρισμός και η ανύψωση του εαυτού μας, τότε το όνομα χορτοφάγος είναι το πιο κατάλληλο. Γιατί από την εμπειρία μου με πολλούς βετζετέριαν από άλλες χώρες (ας χρησιμοποιήσω εδώ και τον αυτούσιο, μη-ελληνοποιημένο αγγλογενή προσδιορισμό, που ΕΙΝΑΙ διαδεδομένος και αρκετά γνωστός στην Ελλάδα), που βέβαια δεν νομίζω να επαναληφθεί με εσάς, γνωρίζω ότι για πολλούς από αυτούς ο βεγκεταριανισμός υποσυνείδητα δεν είναι παρά ένας τρόπος για να ξεχωρίσουν από τους άλλους και ίσως να επιβληθούν σε αυτούς.
Αν πάτε σε ένα διεθνές συνέδριο θα δείτε πολλούς, τους περισσότερους, απλούς και ήρεμους ανθρώπους, θα δείτε –στους ομιλητές συνήθως- και πολλούς εξαιρετικούς, (όπως η κ. Μπαρόνι που προανάφερα αλλά και πολλοί άλλοι), αλλά θα συναντήσετε και αρκετά «φρούτα» (και στο ακροατήριο και στο πάνελ) που βρήκαν στην υπόθεση του βεγκεταριανισμού την ευκαιρία να δείξουν πόσο σπουδαίοι και εφευρετικοί (inventive) είναι. Και πόσο ανώτεροι από τους άλλους. Έτσι γίνεται ανάμεσα σ’ αυτούς ένας άτυπος διαγωνισμός για το ποιος θα είναι ο «καλύτερος» και «συνεπέστερος» βεγκεταριστής. Έτσι στα σοβαρά έρχεται και λέει ο ένας και ο άλλος το μακρύ του και το κοντό του, τις ανακαλύψεις του, που ακολουθούν στερεότυπα την πρόταση: Αν είναι κανείς βεγκεταριανός ΠΡΕΠΕΙ: (…ανάμεσα σε πολλά άλλα άκρως πρωτότυπα …) Να μην πίνουμε νερό από πλαστικά μπουκάλια (καρκίνος). Να μην τρώμε φρούτα που έρχονται από μακριά (μόλυνση). Να μην τρώμε μαγειρεμένα φαγητά (βιταμίνες). Να μην τρώμε προϊόντα σόγιας ή παρόμοια (ανώφελα και μεταλλαγμένα). Να… μη φοράμε παπούτσια (μαγνητικά πεδία -ακούστηκε και αυτό!)
Όποιος δεν κάνει όλα αυτά είναι «παρακατιανός», αν όχι ανάξιος και τιποτένιος.

Δυστυχώς κάποιες από αυτές τις προτάσεις υπάρχουν και στη δική σας ιστοσελίδα. Για αυτό έγραψα ότι θα πρέπει, νομίζω, αυτή να χαμηλώσει κάπου τους τόνους. Έτσι θα γίνει ελκυστικότερη. Σκεφτείτε κάποιον μη-προϊδεασμένο να διαβάζει στο σάιτ σας ότι ΠΡΕΠΕΙ να «κόψει» δια μιας και δια παντώς όχι μόνο τα κτεατογαλακτοκομικά, αλλά και όλα τα επεξεργασμένα προϊόντας φυτικής προέλευσης, δηλαδή, στη φαντασία του, αλλά σχεδόν και στην πραγματικότητα, τα πάντα! Έχει γίνει ήδη καπνός, και για μας δε σχημάτισε την καλύτερη εικόνα σε ότι αφορά τη διανοητική μας επάρκεια! Και δεν έχει σημασία τι πιστεύουμε εμείς για τους εαυτούς μας!

Για μένα, και νομίζω για όλους μας, το σημαντικό θα ήταν να συμβάλλουμε, μέσω στοχευμένων δράσεων για την παροχή πληροφόρησης, με διάφορους τρόπους και ενέργειες, (διαδίκτυο, ομιλίες, σεμινάρια, εμφανίσεις και μαγειρική στην τηλεόραση, σε εκθέσεις, γιορτές ή και το πεζοδρόμιο) στη διάδοση του βεγκεταρικού τρόπου διατροφής. Η πληροφόρηση για επιπλέον θέματα, στοιχεία και δεδομένα, όπως διατροφικού, περιβαλλοντολογικού, ηθικολογικού ή και κοινωνικοοικονομικού περιεχομένου, συμπεριλαμβάνεται στο σύνολο της πληροφόρησης με την οποία ευελπιστούμε να ΠΕΙΣΟΥΜΕ κάποιους, όσο γίνεται περισσότερους, να μας ακολουθήσουν, έστω και σε κάποιο βαθμό. Κι αυτό όφελος θα είναι, δεν πρέπει να βλέπουμε τους ανθρώπους με το πρίσμα του ότι «πας μη βέγκαν βάρβαρος εστί». Ούτε να διακατεχόμαστε από την οίηση ότι εμείς είμαστε οι πρωτοπόροι, οι αρχηγοί και αυτοί που τα ξέρουν όλα. Αν κάνουμε έτσι το μόνο βέβαιο είναι ότι θα αποτύχουμε.

Επικρατεί γενικά μεγάλη άγνοια γύρω από διατροφικά θέματα. Ο κόσμος βομβαρδίζεται ασταμάτητα από εκπομπές “κρεατομαγειρικής”, διαφημίσεις γαλακτοκομικών και από διατροφικές συμβουλές «διατροφολόγων» που συστήνουν να «τρώμε από όλα» αλλά με… μέτρο! Επίσης η κρεοφαγία, όσο κι αν είναι αντίθετη στην ανθρώπινη φύση και τα ένστικτα (όλοι, όχι μόνο τα παιδιά αλλά και εμείς οι μεγάλοι φρίττουμε στη θέα της σφαγής και του αίματος) είναι μια στέρεη και σχεδόν ακλόνητη πολιτισμικά επικαθορισμένη συνήθεια και κοινωνική σύμβαση. Ο «αντίπαλός» μας είναι πανίσχυρος. Είναι ο Γολιάθ σε υπερμεγέθυνση και εμείς είμαστε πολύ μικρότεροι από το Δαβίδ. Ο δρόμος της απευθείας αντιπαράθεσης μόνο μπορεί να συντρίψει, όχι εμάς –η εποχή του κυνηγιού των μαγισσών και της ιεράς εξέτασης πέρασε ευτυχώς…- αλλά όλες τις ελπίδες κάποιας επιτυχίας μας. Ο τρόπος μας πρέπει να είναι πολύ προσεκτικός και μελετημένος, “sophisticated”.

Ελπίζω και εγώ να τα πούμε και από κοντά με την πρώτη ευκαιρία, σε ευχαριστώ για την πρόταση.
Μέχρι τότε, ευελπιστώντας σε μια ενδεχόμενη συνεργασία, περιμένω τη γνώμη σου για αυτά που έγραψα σήμερα, και στο μεταξύ σου στέλνω τις καλύτερες ευχές μου, για υγεία, δύναμη, προκοπή και επιτυχία σε ότι –περιλαμβανομένου του βεγκεταρισμού αλλά όχι βέβαια μόνο- κάνεις.

Κώστας Γκαρέλας