Luciana Baroni
Hans Diehl
ΑΠΟΦΑΣΙΣΕ ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΥΓΙΗΣ!
Η υγεία είναι αποτέλεσμα επιλογής, όχι της μοίρας
Ενότητα 1η: ΟΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ
ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
Κεφάλαιο 1: το πανόραμα της υγείας
Κεφάλαιο 2: η δυτική δίαιτα
Κεφάλαιο 3: η σύγχρονη διατροφή
Κεφάλαιο 4: παιδιά σε κίνδυνο
Κεφάλαιο5: η τρίτη ηλικία
για τα βιογραφικά των συγγραφέων
ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
Κεφάλαιο 1: το πανόραμα της υγείας
Κεφάλαιο 2: η δυτική δίαιτα
Κεφάλαιο 3: η σύγχρονη διατροφή
Κεφάλαιο 4: παιδιά σε κίνδυνο
Κεφάλαιο5: η τρίτη ηλικία
για τα βιογραφικά των συγγραφέων
και τη ρήτρα αποποίησης ευθύνης
βλέπε -->"εισαγωγή":
Κεφάλαιο 2ο: η δυτική δίαιτα
Από τον κόκκο στο βιομηχανικό κοτόπουλο: στην Ιταλία το 35% των εξόδων για τη διατροφή κατευθύνεται στα γεύματα έξω από το σπίτι. Καταναλώνονται τρόφιμα βιομηχανικά επεξεργασμένα, εξευγενισμένα, συμπυκνωμένα, γλυκισμένα, αλατισμένα και με χημικά πρόσθετα για να τους δοθεί έντονη γεύση, τρόφιμα πλούσια σε θερμίδες και φτωχά σε θρεπτικές ουσίες.
Αυτό σημαίνει ότι η τροφή μπορεί να είναι αιτία ασθένειας;
Οι στατιστικές είναι ξεκάθαρες: Το έτος 1900 μόνο το 10~15% του πληθυσμού πέθαινε από καρδιαγγειακές αρρώστιες (κυρίως ρευματικές) και αποπληξία. Σήμερα αυτές οι ασθένειες προκαλούν το 45% των θανάτων. Στο παρελθόν, λιγότερο από το 6% του πληθυσμού πέθαινε από καρκίνο, σήμερα αυτό το ποσοστό ξεπερνάει το 20%.
Δεν είναι φυσικό τόσο πολλοί άνθρωποι να πεθαίνουν από έμφραγμα, εγκεφαλικό, διαβήτη και καρκίνο του πνεύμονα, του μαστού, του προστάτη και του παχέος εντέρου. Οι καρδιαγγειακές ασθένειες που άρχισαν να εμφανίζονται μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, διαδίδονται με ενδημική μορφή κατά τη δεύτερη μεταπολεμική περίοδο, με τη μετάβαση σε δίαιτες όλο και πιο πλούσιες σε ζωικά προϊόντα και με τη βιομηχανία τροφίμων που αρχίζει να επεξεργάζεται πολύ τα τρόφιμα, κάνοντας τα έτσι συμπυκνώσεις θερμίδων χωρίς θρεπτικές ουσίες.
Μπορεί να πρόκειται για μια σύμπτωση;
Απίθανο, γιατί είναι ένα πρόβλημα ιδιαίτερο των δυτικών κοινωνιών. Στις αγροτικές ζώνες τις Κίνας και της νοτιοανατολικής Ασίας, όπου καταναλώνουν λίγα τέτοια «πλούσια» τρόφιμα, το έμφραγμα είναι σπάνιο, έτσι όπως στις επαρχίες της Αφρικής και του κεντρικής και νότιας Αμερικής ο κίνδυνος διαβήτη και καρδιαγγειακών ασθενειών είναι χαμηλός. Αντίθετα, στη βόρια Αμερική, την Αυστραλία, τη Νέα Ζηλανδία και στο πλούσια κράτη της Ευρώπης όπου η διατροφή είναι πλούσια σε λίπη και χοληστερίνη, οι στεφανιαία νόσος και ο διαβήτης έγινε μια επιδημία.
Οι λίγες φυτικές ίνες και τα πολλά λίπη και η χοληστερόλη προκαλούν βλάβη στις αρτηρίες (που μεταφέρουν το οξυγόνο στα ζωτικά όργανα) και εμποδίζουν σημαντικές μεταβολικές διαδικασίες। Εξαιτίας των αρτηριών με πυκνή και περιορισμένη αιματική κυκλοφορία, στην Ιταλία κάθε 7 λεπτά ένα άτομο προσβάλλεται από καρδιακό έμφραγμα, ένας ενήλικας στους 3 είναι υπερτασικός και χιλιάδες άτομα μένουν ανάπηρα μετά από μια εγκεφαλική αποπληξία. Σαν συνέπεια ενός αλλοιωμένου μεταβολισμού και ενός λανθασμένου τρόπου ζωής, η παχυσαρκία κάνει θραύση και οι διαβητικοί είναι πια 3,5 εκατομμύρια.
Πως συνέβησαν αυτές οι αλλαγές στη διατροφή;
Μέχρι το 19ο αιώνα η διατροφή βασιζόταν στα προϊόντα του κήπου και του κάμπου, που συμπληρώνονταν με τα λίγα είδη που προσφέρονταν στα καταστήματα.Το κρέας προερχόταν από τα ζώα της αυλής και του στάβλου ή από εκείνα που εκτρέφονταν στο λιβάδι.। Οι άνθρωποι δεν είχαν στη διάθεσή τους τα χιλιάδες προϊόντα σε «μπέλα μόστρα» (όμορφη παρουσίαση) στα ράφια των σούπερ μάρκετ και φαστ φουντ και πιτσαρίες δεν ξεπετάγονταν σε κάθε γωνιά του δρόμου.।
Η βάση της διατροφής ήταν τα δημητριακά –το σιτάρι πάνω απ’ όλα- που καλλιεργούνταν σε μεγάλες ποσότητες. Γύρω από το τραπέζι οι οικογένειες τρώγανε γεύματα που μόλις είχαν μαγειρευτεί και μεγάλες φέτες ψωμί που το φτιάχνανε στο σπίτι. Τρώγανε βραστά δημητριακά, πίτες από καλαμποκάλευρο και φρυγανιές, ρύζι, ζυμαρικά και όσπρια, πατάτες, λαχανικά και φρούτα. Αυτά τα θρεπτικά τρόφιμα, πλούσια σε φυτικές ίνες, προσφέρανε πάνω από το 75% των ημερήσιων θερμίδων. Αλλά οι καιροί και οι προτιμήσεις αλλάξανε με δραματικό τρόπο। Οι ζεστές σούπες δημητριακών έδωσαν τόπο στις ζαχαρωμένες νιφάδες(κορν φλέιξ) δημητριακών για το πρωινό.
Τώρα, το πιο ελαφρύ γεύμα αποτελείται από μια σαλάτα με πολύ μαγιονέζα, μια μπριζόλα και ένα αναψυκτικό. Για δείπνο καταφεύγει κανείς συχνά σε έτοιμα ή καταψυγμένα γεύματα, ή και σε μια πίτσα. Ανάμεσα από τα γεύματα καταναλώνονται αναψυκτικά, καφές, καπουτσίνο, αλμυρά μπισκότα, πατατάκια, τσουρεκάκια και ζαχαρωτά. Σήμερα μόνο το 25% των θερμίδων προσλαμβάνεται από τρόφιμα πλούσια σε θρεπτικές ουσίες και φυτικές ίνες, ενώ η κατανάλωση λιπών και σακχάρων (ζάχαρη σε όλες τις μορφές της) αυξήθηκε περισσότερο από 200%.
Το έτος 2000 στην Ιταλία η μέση κατά κεφαλήν κατανάλωση τροφής
ανήλθε σε 3,661 θερμίδες, που κατά ένα μέρος προέρχονταν
από 114,6 γραμμάρια πρωτεΐνης,
από τα οποία το 55% ζωικής προέλευσης,
με αυξημένη περιεκτικότητα σε λίπη και χοληστερίνη.
Το 38% των θερμίδων προέρχεται από λίπη,
και μόνο το 49% από υδατάνθρακες,
στο μεγαλύτερο μέρος «εξευγενισμένους».
Μα η Ιταλία δεν είναι η πατρίδα της μεσογειακής διατροφής; Δεν είναι μήπως μια υγιεινή δίαιτα;
Στο τέλος του δεύτερου παγκόσμιου πόλεμου, Αμερικανοί ερευνητές αντιλήφθηκαν ότι οι φτωχοί πληθυσμοί κάποιων περιοχών της νότιας Ιταλίας παρουσίαζαν μια πολύ μικρότερη θνησιμότητα από καρδιαγγειακές ασθένειες σε σχέση με τον αμερικανικό πληθυσμό, αλλά ακόμα και σε σχέση με την τάξη των εύπορων που διέμεναν στις ίδιες ζώνες. Μια μελέτη που διενεργήθηκε σε μεγάλη κλίμακα επιβεβαίωσε ότι αυτό το φαινόμενο οφειλόταν στις διατροφικές συνήθειες. Στις αρχές της δεκαετίας του 60 επινοήθηκε έτσι ο όρος «μεσογειακή δίαιτα» και αυτό το διατροφικό μοντέλο επιλέχτηκε σαν το πιο κατάλληλο για την πρόληψη των καρδιαγγειακών ασθενειών.
Αλλά τα τελευταία 30 χρόνια και στην Ιταλία πραγματοποιήθηκε μια δραστική αλλαγή στις διατροφικές συνήθειες, με μείωση της κατανάλωσης δημητριακών και αύξηση της συνολικής πρόσληψης θερμίδων, της κατανάλωσης ζωικών τροφίμων και των πρόσθετων λιπών. Στην πατρίδα της μεσογειακής διατροφής, οι καρδιαγγειακές παθήσεις είναι η πρώτη αιτία θανάτου. Το 42,5 % του πληθυσμού είναι υπέρβαρο ή παχύσαρκο και συγκεντρώνεται κυρίως στο νότο, στα ίδια μέρη που γεννήθηκε η μεσογειακή δίαιτα, πράγμα που βεβαιώνει το γεγονός ότι αυτό το διατροφικό μοντέλο υπάρχει πια μόνο στα βιβλία για τη διατροφή και δεν αντιπροσωπεύει πια το διατροφικό μοντέλο της πλειοψηφίας των Ιταλών.
Είναι τρομακτικό! Τι μπορεί ναι κάνει κανείς;
Η πληροφόρηση είναι το πρώτο βήμα। Όποιος ανακαλύπτει ότι ο λεγόμενος «εξευγενισμός» φτωχαίνει τα τρόφιμα, και ότι η βιομηχανική επεξεργασία αφαιρεί θρεπτικά συστατικά και προσθέτει θερμίδες και μια μεγάλη ποικιλία χημικών πρόσθετων, συχνά πείθεται να αλλάξει τις προσοπικές του διατροφικές του συνήθειες.
Στη Βόρεια Αμερική, όπου αυτού του είδους οι πληροφορίες(για τη διατροφή) διαδίδονται εδώ και κάποιες δεκαετίες, όλο και περισσότερα άτομα έχουν κατανοήσει ότι κρέας και γαλακτοκομικά πρέπει να καταναλώνονται με μέτρο.Είναι θρεπτικά, αλλά πολύ φορτωμένα με λίπη, χοληστερίνη, πρωτεΐνες (σημ μετ: η υπερβολική πρόσληψη πρωτεϊνών είναι βλαπτική όπως θα δούμε σε επόμενα κεφάλαια) και θερμίδες, γεμάτα ορμόνες και υπολείμματα από εντομοκτόνα και χωρίς καθόλου φυτικές ίνες.Σήμερα, πολλοί άνθρωποι προσέχουν να αποφεύγουν τα ζωικά και βιομηχανοποιημένα τρόφιμα και δίνουν την προτίμησή τους στους σύνθετους αναποφλοίωτους υδατάνθρακες, πλούσιους σε φυτικές ίνες. (σημ. μετ.: για τη σπουδαιότητα των φυτικών ινών βλέπε επόμενο ειδικό κεφάλαιο) Από το 1970 η κατανάλωση κρέατος, πλήρους γάλακτος και αβγών έχει μειωθεί, όπως ακριβώς και το νούμερο των εμφραγμάτων και των εγκεφαλικών.
Η Ιταλία έμεινε πίσω: μόνο εδώ και λίγα χρόνια, χάρη και στην κρίση των «τρελών αγελάδων», τα μέσα ευρείας ενημέρωσης άρχισαν να προσφέρουν αυτό το είδος ενημέρωσης, αλλά η κατανάλωση ζωικών τροφίμων δε μειώθηκε ακόμα.
Η επιστήμη το επιβεβαιώνει: ο δρόμος που πάει στην υγεία και τη μακροζωία δεν περνάει από τα φαστ φουντ, απότο κρέας από μονάδες ταχείας εκτροφής ή από τα καταστήματα τα γεμάτα με προϊόντα μεταμορφωμένα και απομειωμένα.। Αυτός ο δρόμος μας πάει πίσω στους λαχανόκηπους και τις μικρές βιοτεχνίες της περιφέρειας, στα ευωδιαστά φρέσκα φρούτα και τους χρυσαφένιους κόκκους του σταριού.
Τα τρόφιμα στη φυσική τους κατάσταση είναι διατροφικά ισορροπημένα.
Η βιομηχανική επεξεργασία τα φτωχαίνει σε φυτικές ίνες
και θρεπτικά στοιχεία. Αυτός ο «εξευγενισμός»
προσθέτει επιπλέον αξιοσημείωτες
ποσότητες χημικών ουσιών.
Στην πράξη
Σε σένα η επιλογή
Πριν από 100 χρόνια τα εμφράγματα, τα εγκεφαλικά και ο καρκίνος ήταν σπάνια. Σήμερα αυτές οι ασθένειες είναι υπεύθυνες για το μεγαλύτερο μέρος των θανάτων στις δυτικές κοινωνίες. Το καλό νέο είναι ότι μπορούμε να αποφύγουμε το να αυξήσουμε οι ίδιοι μας αυτές τις στατιστικές. Υιοθετώντας καλύτερες διατροφικές συνήθειες και ένα πιο συνειδητό τρόπο ζωής μπορούμε να ζήσουμε περισσότερο και να απολαύσουμε μια ζωή πιο υγιή και ευχάριστη.
Τι μπορούμε να κάνουμε
Μόνο απλοποιώντας τις διατροφικές συνήθειες και εισάγοντας στη ζωή μας τη φυσική εξάσκηση είναι δυνατόν να μειώσουμε τον κίνδυνο να προσβληθούμε από καρδιόπαθεια, διαβήτη, εγκεφαλική αποπληξία και καρκίνο. Με τρεις προϋποθέσεις:
Αποφασιστικότητα
Για να αλλάξουμε συνήθειες, πρέπει να είμαστε αποφασισμένοι να αλλάξουμε. Τα παλιά μοντέλα ζωής είναι στην αρχή πιο άνετα και μόνο μια ισχυρή θέληση μπορεί να μας δώσει την απαραίτητη ορμή για να απελευθερωθούμε.
Γνώση
Μόνο η θέληση δε φτάνει για να αλλάξουμε ριζωμένες συνήθειες. Είναι απαραίτητο να ξέρουμε τι πρέπει να αλλάξουμε και γιατί. Για παράδειγμα, παρότι οι περισσότεροι άνθρωποι δε θέλουνε να βρεθούνε με βουλωμένες αρτηρίες, είναι αδύνατο να το πετύχουν αν δε γνωρίζουνε τις βλάβες που προκαλούν η υπερβολική χοληστερόλη και τα λίπη στη διατροφή.
Ικανότητα
Το να ξέρουμε τι να κάνουμε δεν είναι κι αυτό αρκετό। Πρέπει να ξέρουμε και πώς να το κάνουμε και να προσπαθήσουμε μέχρι η νέα επιλεγμένη συνήθειά μας να γίνει αυτόματη.
(σημ μετ: αυτό το βιβλίο βοηθάει και στους τρεις αυτούς παράγοντες: αποφασιστηκότητα, γνώση, ικανότητα)
Κάνει καλό στην υγεία: Να μαγειρεύουμε χωρίς χοληστερίνη και με λίγα λίπη. Να κάνουμε τακτικά φυσική εξάσκηση. Να διαβάζουμε τις διατροφικές επισημάνσεις στις συσκευασίες για να αναγνωρίζουμε τα τρόφιμα που είναι πολύ θερμιδικά και αλατισμένα. Να επιλέγουμε στο εστιατόριο υγιεινά γεύματα.
Δοκιμάστε αυτό το απλό πείραμα: να τρώτε κάθε πρωί για τις επόμενες 3 εβδομάδες 1-2 φρέσκα φρούτα. Να τρώτε όσο μεγαλύτερη ποικιλία γίνεται.
Κάντε ένα κατάλογο των φρέσκων φρούτων που μπορείτε να τρώτε:
Γράψτε τα στον παρακάτω χώρο:
…………………………………………………………………………..……………………………………………………………………….....
...........................................................................................
Dr.ssa Luciana Baroni,
Societa’ Scientifica di Nutrizione Vegetariana, SSNV-Onlus, Italia
Dr. Hans Diehl,
Lifestyle Medicine Institute, Loma Linda, Ca, USA
Societa’ Scientifica di Nutrizione Vegetariana, SSNV-Onlus, Italia
Dr. Hans Diehl,
Lifestyle Medicine Institute, Loma Linda, Ca, USA
